Śmierć osoby bliskiej jest zawsze wielką tragedią, a jeśli przychodzi nagle, niespodziewanie, stanowi traumę z którą trudno sobie poradzić… W takich sytuacjach prawo przewiduje wiele form rekompensaty dla bliskich zmarłego w ramach polisy OC sprawcy.
Odszkodowanie, a zadośćuczynienie.
W pierwszej kolejności warto wyjaśnić różnice między dwoma podstawowymi świadczeniami o jakie mogą wystąpić najbliżsi poszkodowanego. Odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej pokrywa straty materialne poniesione w wyniku straty najbliższej osoby, zadośćuczynienie zaś jest świadczeniem, którego głównym celem jest wynagrodzenie szkód o charakterze niematerialnym, powstałych na skutek śmierci osoby bliskiej. Należy jednak pamiętać, że zarówno w przypadku starania się o odszkodowanie jak i zadośćuczynienie muszą być spełnione wskazane przez ustawodawcę warunki od których spełnienia ubezpieczyciel uzależnia przyznanie świadczeń. Warto również pamiętać, że w pewnych sytuacjach przyznanie zadośćuczynienia nie jest jednoznaczne z możliwością otrzymania odszkodowania, np. śmierć męża w wypadku, który nie zarobkował, nie spowodowała znacznego pogorszenia sytuacji życiowej jego żony. Rzadko natomiast występuje sytuacja odwrotna. Z reguły w przypadku zasadności roszczenia o odszkodowanie, występuje również możliwość ubiegania się o zadośćuczynienie.
Zwrot kosztów leczenia i kosztów związanych z pochówkiem.
Jeśli śmierć nastąpiła np. w wyniku wypadku komunikacyjnego, osoba uprawniona może ubiegać się o zwrot poniesionych kosztów leczenia oraz kosztów związanych z pochówkiem. Jedyną przesłanką uprawniającą do tego jest wykazanie poniesienia rzeczywistych kosztów powstałych w rezultacie wypadku i śmierci osoby poszkodowanej, co oznacza iż otrzymanie tego świadczenia nie zależy od wykazania stopnia pokrewieństwa między wnioskującym, a osobą zmarłą. Oznacza to, że odszkodowanie za koszty leczenia czy pochówku przysługują osobie, która realnie je pokryła. Do podstawowych kosztów pogrzebu zaliczyć należy min.: transport zwłok, przygotowanie ceremonii pogrzebowej, zakup wiązanek oraz trumny, budowa pomnika, a nawet koszty związane z wyprawieniem stypy. Ważną rzeczą o której należy w takich przypadkach pamiętać jest fakt, by po pierwsze dysponować dowodami dokonanych wpłat (rachunki, faktury, paragony), a po drugie by mieściły się one w granicach średnich cen obowiązujących na danym terenie. Chodzi przede wszystkim o to, by nie narażać się ze strony ubezpieczyciela na zarzut powiększania rozmiaru szkody poprzez wydatkowanie na cel pochówku kwot nadmiernie wygórowanych. W takiej bowiem sytuacji towarzystwo ubezpieczeniowe może zwrócić jego koszty biorąc pod uwagę wartość typowego pochówku.
Renta alimentacyjna.
Odszkodowanie z ubezpieczenia OC może również przybrać formę renty alimentacyjnej. Takie świadczenie przysługuje osobom, względem których na zmarłym ciążył ustawowy obowiązek alimentacyjny, choć oczywiście renta ta ma charakter wyłącznie odszkodowawczy, a nie alimentacyjny. Jeśli zmarły przed wypadkiem był głównym żywicielem rodziny, a jego śmierć spowodowała spadek dochodów i tym samym pogorszeniu uległa jakość życia np. jego dzieci, są one automatycznie uprawnione do wystąpienia z takim roszczeniem. O wysokości renty przesądzają potrzeby pośrednio poszkodowanego (np. dzieci) i możliwości zarobkowe zmarłego. Ważne by pamiętać, że przy określeniu wysokości renty na rzecz osób, wobec których zmarły miał ustawowy obowiązek alimentacyjny, należy brać pod uwagę tylko usprawiedliwione potrzeby tej osoby, a nie ewentualne potrzeby pełnoletnich jej dzieci, które mogły liczyć w pewnej mierze na pomoc ze strony zmarłego, gdyby żył i za życie pomagał tym dzieciom
Klika słów o praktyce ubezpieczeniowej…
W przypadku starania się o odszkodowanie z ubezpieczenia OC na skutek znacznego pogorszenia sytuacji życiowej ubezpieczyciele każdorazowo żądają przedłożenia wielu dokumentów na podstawie których oceniają zasadność roszczenia, skupiając się w głównej mierze na wyliczeniu dotychczasowych kosztów utrzymania oraz zdolności zarobkowych zmarłego. Tymczasem polskie orzecznictwo sądowe traktuje sytuację życiową w jakiej po śmierci znalazły się osoby dla zmarłego najbliższe szerzej i podkreśla, że przy ustaleniu zasadności roszczenia należy brać pod uwagę ogół czynników składających się na ich położenie życiowe, również te trudno wymierzalne ekonomicznie, jak chociażby utrata realnej możliwości samej stabilizacji warunków życiowych lub ich realnego polepszenia. Niestety towarzystwa ubezpieczeniowe próbują w tej sytuacji sprowadzić postępowanie do zwykłego rachunku ekonomicznego.
Podobnie jest w przypadku ubiegania się o zadośćuczynienie z ubezpieczenia OC po śmierci osoby bliskiej. W przypadku tego świadczenia ważne jest, że ma ono pokryć straty niematerialne, czyli np. traumę i ból z tytułu utraty najbliższej osoby. Celem zadośćuczynienia ma być choć częściowa rekompensata poniesionych strat emocjonalnych z tytułu śmierci najbliższej osoby. Co istotne, o ten rodzaj świadczenia mogą ubiegać się nie tylko najbliżsi członkowie rodziny zmarłego, ale również tzw. osoby mu bliskie. Oznacza to, że zadośćuczynienie z ubezpieczenia OC może przysługiwać rodzeństwu zmarłego czy osobom pozostającym z nim w związku nieformalnym. Wysokość wypłacanego zadośćuczynienia również jest sprawą bardzo indywidualną, a decyzja zostaje podjęta na podstawie przedstawionych przez wnioskującego dowodów. Rozstrzyganie o wysokości tego typu roszczenia jest zawsze sprawą indywidualną, wymagającą poznania relacji między uprawnionymi, a zmarłym, łączących ich więzi emocjonalnych, świadczonego wsparcia w dotychczasowym życiu, etc. Niestety ubezpieczyciele również w tym przypadku pozostają mocno niechętni do współpracy i zdają się w wielu przypadkach głusi na argumenty osób uprawnionych. Znane są bowiem przypadki, kiedy to po śmierci ojca ubezpieczyciel przyznaje małoletnim dzieciom tytułem zadośćuczynienia kwotę 10 000,00 zł, uznając ją jako w pełni rekompensującą stratę, choć wieloletnia już praktyka sądowa wskazuje w podobnych przypadkach na kwoty wielokrotnie wyższe. Wiele kwestii spornych budzą chociażby przypadki, kiedy wnioskującym o wypłatę zadośćuczynienia jest rodzeństwo zmarłego. Nie we wszystkich przypadkach przyznawane jest również rodzicom odszkodowanie za śmierć , który był dorosły. W przypadku odmowy wypłaty świadczenia jedyną drogą uzyskania odszkodowania czy zadośćuczynienia jest wówczas droga sądowa.
Z całą pewnością walka z ubezpieczycielem nie jest łatwa, warto ją jednak podjąć. Jak wynika z naszych statystyk, prowadzonych od wielu lat, kwoty odszkodowań przyznawanych na mocy wyroków sądowych są wielokrotnie wyższe od tych, które otrzymują nasi klienci od ubezpieczycieli na mocy wydawanych przez nich decyzji, dając tym samym w wielu przypadkach wyraz braku empatii i zrozumienia sytuacji w jakiej nie ze swojej winy znalazły się rodziny ofiar wypadków.